پێگەی هێزەکانی سوریای دیموکرات بەهێز دەبێ
ئەمریکا لەبەرەنگاربوونەوەی هێزەکانی شیعەدا پێگەی قەسەدە بەهێز دەکات
کاوە نادر قادر
دوای هێڕشەکەی بزووتنەوەی حەماس بۆ سەر ئیسرائیل لەحەوتی ئۆکتۆبەری ئەوساڵ بۆسەر ئیسرائیل و کوشتنی ١٢٠٠ کەس و بەدیلگرتنی ١٣٩ کەسی دیکە کە زۆربەیان ژن و منداڵ پیرو پەککەوتە بوون، گۆڕانکاری بنەڕەتی لەریزبەندی و تەرازووی هێز و دۆستایەتی لەگەڵ ئەمریکەو وڵاتانی رۆژهەڵات رویدا و لە ئەگەری گۆڕانکاری زیاترە لە دەرئەنجامی ئەو شەڕە. یەکێ لەو هاوپەیمانانەی ئەمریکە (قەسەدە) بوو لە شەڕی داعش، بەڵام لە ئەگەری گۆڕانکارییەکانی ئاکامی ئەو شەڕە ، دوارۆژی رۆژئاوای کوردستان و هێزەکانی قەسەدەیە. دەکرێ بگوترێ:
_ تا ململانێی جیوپۆڵەتیکی نێوان ئۆراسیا لەلایەن روسیای فیدرالی( بەکرێگرتنی تەرتوس/ ٢٠١٥) ، بۆ چل و نۆساڵ ، لەگەڵ ئۆڕۆ _ ئەتلسی ئەو شەڕەی جیوپۆلوەتیکییە لە نێوان ئەو دوو زلهێزانە (روسیاو ئەمریکە) دەستی پێکردو ئەمریکای زلهێز دەخوازێ هەژموونگەرایی خۆی بەسەر تەواوی ناوچەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست درێژە پێ بداو روسیاش دەخوازێ باڵانسی هێز وەک رکابەرێکی ئەو وڵاتە(ئەمریکا) بەڕێوە دەبات. بەرژەوەندییە ستراتیژیەکانی خۆی لە ناوچەکە بپارێزێ، ئا لەو بەینەدا هێزەکانی قەسەدە خۆی لە هێزێکی شەڕکەری دژە داعش بەولاوە لەگەڵ ئەمریکە نەدەدیتەوە.
_ هێڕشە لەپڕەکەی حەماس بۆ سەر ئیسرائیل، رێزبەندییەکان بەرەو گۆڕانی خێرا دەچن ، زۆر لەو وڵاتانەی تا دوێنێ هاوپەیمانی ئیسرائیل وئەمریکە بوون لە ناوچەکە ریزبەندیان گۆڕی وهەندێک میلیشیاتی شیعی لەسوریاو عێراق ویەمەن، راستەوخۆ هێرشیان ئاراستەی هێزەکانی ئەمریکە کرد کەلەو ناوچانەدا ئۆردیان گرتووە. ئەمەش وا لە ئەمریکە دەکات کە وەڵامیان بداتەوەو پێگەی دۆستەکانی لەناوچەکەدا بەهێز تر بکات( قەسەدە) و گورزی کتوپڕ لەو میلێشیانەو هەندێ ناوەندی ئابووری وسیاسی ئیرانی، بوەشێنن و پێگەی دۆستاتی لەگەل ئەو هێزانەی وەک قەسەدە بەهێزتر بکەن لە ناوچەکەدا، ئەوەتا لەو ساڵەدا ئەمریکا نەوەت هێڕشی کردۆتە سەر داعش، ٨٧ بە هاوکاری و لەگەڵ قەسەدە بووە تەنیا سێ دانەی بە تەنیا ئەنجام داوە.بۆیە وا هەست دەکرێ کە واشنتۆن دەیەوێ ستراتیژێک دابڕێژێت کە لە ئەرکی بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر تێپەڕێت وزیاتر سەرنجی لەسەر بەهێزکردنی پێگەی هێزەکانی سوریای دیموکرات(قەسەدە) بێت.
گرنگ رەوشی ناوچەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لەدوای ٧ی ئۆکتۆبەر بەرەو گۆڕانکاری دەڕوات و هەندێک وڵات تێکدەبرێنەوەو هەندێکی نوێ دێنێتە کایەو هەندێکیش ناویان لەسەر نەخشەی جیهانی رەش دەبێتەوە. هێماکان ئەوە دەسەلمێنن کە پێگەی "جوگرافی "رۆڵی زۆر دەبینێ لە بیناکردنی سیاسەت و زیادبوونی ژمارەی دانیشتوانی ئەو وڵاتانەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست یەکێ لەهۆکارەکانی گۆڕینی دیزاینی ئەو ناوچەیەن .
٢٣ی نۆڤەمبەری ٢٠٢٣
دوای هێڕشەکەی بزووتنەوەی حەماس بۆ سەر ئیسرائیل لەحەوتی ئۆکتۆبەری ئەوساڵ بۆسەر ئیسرائیل و کوشتنی ١٢٠٠ کەس و بەدیلگرتنی ١٣٩ کەسی دیکە کە زۆربەیان ژن و منداڵ پیرو پەککەوتە بوون، گۆڕانکاری بنەڕەتی لەریزبەندی و تەرازووی هێز و دۆستایەتی لەگەڵ ئەمریکەو وڵاتانی رۆژهەڵات رویدا و لە ئەگەری گۆڕانکاری زیاترە لە دەرئەنجامی ئەو شەڕە. یەکێ لەو هاوپەیمانانەی ئەمریکە (قەسەدە) بوو لە شەڕی داعش، بەڵام لە ئەگەری گۆڕانکارییەکانی ئاکامی ئەو شەڕە ، دوارۆژی رۆژئاوای کوردستان و هێزەکانی قەسەدەیە. دەکرێ بگوترێ:
_ تا ململانێی جیوپۆڵەتیکی نێوان ئۆراسیا لەلایەن روسیای فیدرالی( بەکرێگرتنی تەرتوس/ ٢٠١٥) ، بۆ چل و نۆساڵ ، لەگەڵ ئۆڕۆ _ ئەتلسی ئەو شەڕەی جیوپۆلوەتیکییە لە نێوان ئەو دوو زلهێزانە (روسیاو ئەمریکە) دەستی پێکردو ئەمریکای زلهێز دەخوازێ هەژموونگەرایی خۆی بەسەر تەواوی ناوچەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست درێژە پێ بداو روسیاش دەخوازێ باڵانسی هێز وەک رکابەرێکی ئەو وڵاتە(ئەمریکا) بەڕێوە دەبات. بەرژەوەندییە ستراتیژیەکانی خۆی لە ناوچەکە بپارێزێ، ئا لەو بەینەدا هێزەکانی قەسەدە خۆی لە هێزێکی شەڕکەری دژە داعش بەولاوە لەگەڵ ئەمریکە نەدەدیتەوە.
_ هێڕشە لەپڕەکەی حەماس بۆ سەر ئیسرائیل، رێزبەندییەکان بەرەو گۆڕانی خێرا دەچن ، زۆر لەو وڵاتانەی تا دوێنێ هاوپەیمانی ئیسرائیل وئەمریکە بوون لە ناوچەکە ریزبەندیان گۆڕی وهەندێک میلیشیاتی شیعی لەسوریاو عێراق ویەمەن، راستەوخۆ هێرشیان ئاراستەی هێزەکانی ئەمریکە کرد کەلەو ناوچانەدا ئۆردیان گرتووە. ئەمەش وا لە ئەمریکە دەکات کە وەڵامیان بداتەوەو پێگەی دۆستەکانی لەناوچەکەدا بەهێز تر بکات( قەسەدە) و گورزی کتوپڕ لەو میلێشیانەو هەندێ ناوەندی ئابووری وسیاسی ئیرانی، بوەشێنن و پێگەی دۆستاتی لەگەل ئەو هێزانەی وەک قەسەدە بەهێزتر بکەن لە ناوچەکەدا، ئەوەتا لەو ساڵەدا ئەمریکا نەوەت هێڕشی کردۆتە سەر داعش، ٨٧ بە هاوکاری و لەگەڵ قەسەدە بووە تەنیا سێ دانەی بە تەنیا ئەنجام داوە.بۆیە وا هەست دەکرێ کە واشنتۆن دەیەوێ ستراتیژێک دابڕێژێت کە لە ئەرکی بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر تێپەڕێت وزیاتر سەرنجی لەسەر بەهێزکردنی پێگەی هێزەکانی سوریای دیموکرات(قەسەدە) بێت.
گرنگ رەوشی ناوچەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لەدوای ٧ی ئۆکتۆبەر بەرەو گۆڕانکاری دەڕوات و هەندێک وڵات تێکدەبرێنەوەو هەندێکی نوێ دێنێتە کایەو هەندێکیش ناویان لەسەر نەخشەی جیهانی رەش دەبێتەوە. هێماکان ئەوە دەسەلمێنن کە پێگەی "جوگرافی "رۆڵی زۆر دەبینێ لە بیناکردنی سیاسەت و زیادبوونی ژمارەی دانیشتوانی ئەو وڵاتانەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست یەکێ لەهۆکارەکانی گۆڕینی دیزاینی ئەو ناوچەیەن .
٢٣ی نۆڤەمبەری ٢٠٢٣